دشواری‌های ارزآوری صنعت فولاد در تنگنای افزایش قیمت حامل‌های انرژی، تعرفه‌های صادراتی، تحریم‌های بین‌المللی و…

برای محقق کردن هدف افق ۱۴۰۴ صنعت فولاد نیاز به حدود ۱۶۰ میلیون تن سنگ آهن در سال است، این در حالی است که حداکثر عرضه سالانه آن حدود ۱۰۰ میلیون تن است.

 مهندسطهمورث جوانبخت، مدیرعامل شرکت فولاد خراسان در گفت‌وگو با گروه رسانه‌ای پردازش، وضع عوارض افزایشی با توجه سهم عمده صادرات فولاد میانی از کل صادرات فولاد کشور را موجب باعث آسیب جدی به این بخش از صادرات و غیراقتصادی شدن صادرات فولاد میانی و کاهش درآمدهای ارزی برشمرد و افزود: وضع عوارض گمرکی برای صادرات زمانی مناسب است که کشور در تولید یک کالای خاص ضعف داشته و تقاضای داخلی از تولید آن بیشتر باشد.

لذا به‌منظور تنظیم و کنترل بازار، عوارض صادراتی وضع می‌شود تا بازار داخلی با کمبود مواجه نشود ولی در مورد افزایش عوارض مربوط به محصولات میانی فولاد و مواداولیه آن باید اذعان داشت که در کشور در سال گذشته حدود ۳۰ میلیون تن شمش و اسلب تولید شده که بنا بر آمار منتشره از سوی انجمن تولیدکنندگان فولاد، تنها ۲۳ میلیون تن آن به مصرف داخلی رسیده و حدود ۷ میلیون تن آن مازاد بوده و صادر شده است، حال در چنین شرایطی باید مشوق‌ها و تسهیلات لازم جهت صادرات فراهم گردد تا بتواند تولید پایداری را برای کشور رقم بزند نه این‌که وضع افزایش عوارض صادراتی، چالش‌های بیشتری را فراروی تولیدکنندگان قرار بدهد.

به گفته او، افزایش دادن هزینه‌های عوارض صادراتی، افزایش دادن نرخ حامل‌های انرژی، ریسک‌های ناشی از تحریم‌ها و… دست به دست هم داده و عملا صادرات محصولات را محدود و محدودتر می‌کند، ضمن این‌که ارز حاصل از همین صادرات محدود هم باید با قیمت‌های بازار متشکل ارزی به دولت فروخته شود درصورتی‌که تُجاری که اقدام به صادرات محصولات فولادی می‌نمایند این اجازه را دارند که ارز حاصل از صادرات را تبدیل به کالا نموده و با نرخ ارز آزاد در داخل کشور بفروش برسانند و لذا از این حیث نیز فولادسازان ضرر و زیان مضاعفی را متحمل می‌شوند.

مدیرعامل فولاد خراسان، برنامه‌هاي آن شرکت درخصوص تقويت حوزه بالادست از قبيل توليد کنسانتره و گندله را مورد اشاره قرار داد و خاطرنشان کرد که با توجه به ناترازی در توسعه‌های انجام شده در سال‌های گذشته مخصوصاً در بالادست زنجیره تولید فولاد، یکی از مهم‌ترین چالش‌های آینده این صنعت تامین سنگ‌آهن با عیار مطلوب خواهد بود به طور مثال برای محقق کردن هدف افق ۱۴۰۴ صنعت فولاد نیاز به حدود ۱۶۰ میلیون تن سنگ آهن در سال است، این در حالی است که حداکثر عرضه سالانه آن حدود ۱۰۰ میلیون تن است.

فولاد خراسان در راستای توسعه بالادستی خود در طول زنجیره ارزش، پروژه کارخانه کنسانتره‌سازی سنگان خواف به ظرفیت ۵/۲ میلیون تن (قابل توسعه تا ۵ میلیون تن) را در دست اجرا دارد که تاکنون حدود ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است؛ همچنین با دارا بودن کارخانه گندله‌سازی با ظرفیت ۵/۲ میلیون تن، برنامه‌ریزی در جهت افزایش ظرفیت این واحد به ۴/۳ میلیون تن در دست اقدام است.

وی نقش فولاد خراسان در رشد اقتصادي منطقه و کمک به فرهنگ‌سازي و ارتقا توان بخش‌خصوصی صنايع پايين‌دست خود از طريق استفاده از توان نيروي داخلی در پيشبرد اهداف آن شرکت را به شرح زیر برشمرد:

• پروژه شبکه فاضلاب شهری و احداث تصفیه‌خانه‌ی پساب شهر نیشابور، در راستای مدیریت منابع و کاهش مصارف آب زیرزمینی منطقه به عنوان بزرگترین پروژه سرمایه‌گذاری عام‌المنفعه‌ و همراستا با مسوولیت‌های اجتماعی و همچنین تامین آب مورد نیاز مجتمع فولاد خراسان شامل سه فاز جمع‌آوری (۵۰ هزار انشعاب و ۲۸۰ کیلومتر)، تصفیه‌خانه و انتقال که با برنامه‌ریزی‌های انجام شده در سال ۱۴۰۴ به بهره‌برداری خواهد رسید.
• همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز دانش‌بنیان برای تحقیق، تولید دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرینی، ایجاد فرصت‌های شغلی و توانمندسازی بانوان شهرستان، کمک به تامین تسهیلات خوداشتغالی، همکاری با فرمانداری شهرستان در راستای یاری‌رسانی‌های اجتماعی، راه‌اندازی پویش مهر همدلی، اعزام کاروان راهیان نور، کمک به برگزاری نمایشگاه‌های مذهبی، کمک به کارگاه‌های آموزشی و… اشاره نمود.
• شرکت مجتمع فولاد خراسان در راستای توانمندسازی و حمایت از توسعه ساخت داخل و حمایت از کالای ایرانی(بومی‌سازی) با پذیرش ریسک بومی‌سازی و حمایت از سازندگان منطقه‌ای و استانی، باعث افزایش خودباوری و ارتقای توان فنی و اقتصادی بخش‌خصوصی منطقه شده است به نحوی که بسیاری از این سازندگان هم‌اکنون در سطح ملی در حال خدمات‌دهی به سایر فولادسازان کشور است

جوانبخت با بیان این‌که صنعت فولاد از جمله صنایع انرژی بر و نیازمند تکنولوژی بالا است که افزایش قیمت حامل‌های انرژی، منجر به اثرات تورمی در قیمت تمام‌شده و فروش محصولات در زنجیره تولید فولاد می‌گردد و با توجه به این نکته که صنعت فولاد از جمله صنایع مادر بوده و به علت وجود ارتباطات خاص و زنجیره‌ای این صنعت با سایر صنایع، تغییر قیمت محصولات فولادی، آثار منفی بر سایر بخش‌های اقتصادی و صنعتی نیز خواهد داشت، افزود: در شرایطی که انرژی از مزیت‌های نسبی تولید فولاد در ایران محسوب می‌شود، ترکیب عواملی نظیر افزایش قیمت حامل‌های انرژی، افزایش تعرفه‌های صادراتی، عدم تامین پایدار حامل‌های انرژی، تحریم‌های ظالمانه و … در نهایت عواقب بسیار جبران‌ناپذیری را برای صنعت فولاد به‌دنبال خواهد داشت:

• ورشکستگی و تعطیلی بسیاری از کارخانه‌های فولادی و تبعات منفی برای اشتغال کشور
• از دست دادن کامل بازارهای صادراتی (استفاده از خلاء حضور شرکت‌های ایرانی توسط کشورهای منطقه و قبضه کردن بازارهای هدف)
• از دست رفتن توان رقابتی تکنولوژیکی و بیشتر شدن گپ تکنولوژی و عدم توانایی در برآورده کردن الزامات زیست‌محیطی تولید فولاد سبز جهت صادرات در آینده نه چندان دور

وی در ادامه با بیان این‌که برنامه این مجتمع در خصوص فروش محصولات فولادی به جهت افزایش شفافیت، عرضه حداکثری در بورس‌کالا است، خاطرنشان کرد که فولاد خراسان در سال ۱۴۰۱ بیش از یک میلیون تن انواع محصولات فولادی خود را در بورس‌کالا عرضه نمود که در این میان سهم عرضه میلگرد بیش از ۶۴۰ هزار تن بوده و رتبه اول در بین عرضه‌کنندگان میلگرد در بورس‌کالا را از آن خود نمود و از این میزان عرضه میلگرد بیش از ۴۹۰ هزار تن آن منجر به معامله گردید که از این نظر نیز بیشترین معامله میلگرد در بورس را بنام خود ثبت نمود. لازم بذکر است که رتبه‌های فوق در سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ نیز قبلا بدست آمده بود.

جوانبخت در پایان با اشاره به کامل بودن زنجیره تولید فولاد در مجتمع فولاد خراسان، مزایای محصولات این شرکت را به شرح زیر برشمرد:

• کیفیت محصولات فولاد خراسان یکی از مزیت‌های رقابتی در بازار محصولات طویل کشور بوده که این مهم به کرات در رسانه‌های اقتصادی و سازمان بورس کالا مورد تائید کارشناسان و فعالان بازار قرار گرفته است.
• میلگردهای تولیدی مجتمع فولاد خراسان بر اساس استاندارد ملی ایران به شماره ۳۱۳۲ در چهار گروه میلگرد ساده(س۲۴۰)، آجدار مارپیچ(آج ۳۴۰)، آجدار جناغی (آج ۴۰۰) و آجدار مرکب (آج ۵۰۰) طبقه بندی می‌شوند که توانایی تولید میلگردهای آجدار جناغی و آجدار مرکب با استفاده از روش عملیات حرارتی Quench-Temper جهت بهبود خواص مکانیکی از نقاط قوت فولاد خراسان است.
• کامل بودن سبد تولیدات محصول میلگرد از سایز ۱۰ تا ۳۲ میلیمتر
• زنجیره کامل و متوازن تولید از گندله تا میلگرد (ساخت کارخانه کنسانتره‌سازی در دست اجرا است)
• سامانه مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) که امکان مشاهده محصولات قابل فروش و لیست قیمت‌ها، ثبت درخواست پیش فاکتور آنلاین توسط مشتریان، پرداخت اینترنتی وجه پیش فاکتور تایید شده از طریق سامانه مذکور، ارتباط با بورس کالا و امکان ثبت قرارداد توسط کارگزار، ثبت نظرسنجی و …  فراهم می‌باشد.
• سامانه مدیریت ارتباط با تامین‌کنندگان(SRM): ارزیابی تامین‌کنندگان در فضایی شفاف با ایجاد فرصت برابر و با در نظر گرفتن الزامات قانونی و استفاده حداکثر از توان تولید داخل کشور
• اخذ و حفظ استانداردهای ملی و بین المللی در حوزه محصول و صادرات