گروه رسانه‌ای پردازش- تامین زیرساخت‌های کافی و مناسب حمل‌ونقل، یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در رونق اقتصادی و توسعه بخش‌های مختلف به ویژه معدن و صنایع معدنی و فلزی محسوب می‌شود. بسیاری از کشورهای صنعتی و توسعه‌یافته جهان، همواره نگاه ویژه‌ای به حوزه حمل‌ونقل داشته و سرمایه‌گذاری‌های فراوانی در این زمینه اعم از جاده‌ای، ریلی و دریایی داشته‌اند. در همین راستا، با توجه به تاکید مسئولان و مقامات مختلف کشور ما مبنی بر جایگزینی اقتصاد معدن با اقتصاد نفت، باید زیرساخت‌های لازم در حوزه حمل‌ونقل مواد معدنی که همواره یکی از گلوگاه‌های این بخش نیز بوده است، فراهم شود. ضمن اینکه توسعه سرمایه‌گذاری در این بخش توسط شرکت‌های بزرگ داخلی نیز می‌تواند به رشد و بهبود روزافزون حمل‌ونقل مواد معدنی به ویژه در بخش‌های ریلی و دریایی کمک شایانی کند. شرکت مدیریت بین‌المللی همراه جاده ریل دریا (هیمکو)، یکی از شرکت‌های برجسته و فعال در عرصه حمل‌ونقل کشور است که با هدف احداث و توسعه تاسیساتی مانند پایانه تخصصی مکانیزه مواد معدنی و اسکله تخلیه و بارگیری مواد معدنی و تهیه و توسعه تجهیزات و ارائه خدمات جاده‌ای، ریلی، دریایی و بندری به منظور صادرات و واردات محصولات بخش معدن و صنایع معدنی به ویژه فولاد، با راهبری شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات تاسیس شده است. در حال حاضر مهم‌ترین پروژه این شرکت، احداث اسکله و پایانه مکانیزه ریلی حمل مواد معدنی با ظرفیت بارگیری ۱۰ میلیون تن از غرب بندر شهید رجایی بوده که با پیشرفت قابل توجهی در زمینه قراردادی و مطالعات پایه  همراه است.

گفت‌وگو با محسن نادری، مدیرعامل هیمکو را در ادامه می‌خوانید:

توضیحاتی در خصوص تاریخچه و پروژه‌های شرکت مدیریت بین‌المللی همراه جاده ریل دریا (هیمکو) ارائه بفرمایید.

شرکت مدیریت بین‌المللی همراه جاده ریل دریا (هیمکو) با رویکرد توسعه و بهبود تعامل لجستیکی در حوزه حمل‌ونقل مواد فله معدنی و محصولات فولادی، با سهام‌داری نقش‌آفرینان اصلی بخش معدن و صنایع معدنی کشور شامل شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، شرکت معدنی و صنعتی چادرملو، شرکت سنگ‌آهن گهرزمین، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات، شرکت تجلی توسعه معادن و فلزات و گروه مدیریت سرمایه‌گذاری امید در سال ۱۳۹۶ تاسیس شد. هم‌زمان با توسعه تولید و فعالیت‌های بخش معدن و صنایع معدنی و فلزی کشور از گذشته، ضرورت توسعه بنادر در حوزه مواد فله معدنی و فولادی پیش از پیش احساس می‌شد. این در حالی بود که ظرفیت بنادر فله معدنی کشور در منطقه بندرعباس، حداکثر به چهار میلیون تن می‌رسید و بنادر دیگر نیز به صورت تک‌محصولی و یا با ظرفیت‌های کم فعالیت‌ می‌کردند. در این میان، میزان صادرات انواع محصولات اعم از معدنی و فلزی به صورت چشمگیری افزایش پیدا کرد؛ به‌گونه‌ای که تناژ صادراتی از بندر شهید رجایی به بیش از ۲۰ میلیون تن در سال رسید و مطالعات و بررسی‌های انجام‌شده نیز حاکی از آن بود که با تداوم این روند، چشم انداز تناژ صادراتی کشور به ۵۰ میلیون تن افزایش پیدا خواهد کرد. در همین راستا، شرکت مدیریت بین‌المللی همراه جاده ریل دریا قرارداد احداث اسکله و پایانه مکانیزه ریلی حمل مواد معدنی با ظرفیت بارگیری ۱۰ میلیون تن از غرب بندر شهید رجایی را با اداره کل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان منعقد کرد. این پروژه در زمینی به مساحت ۶۷ هکتار و با سرمایه‌گذاری چهار هزار و ۹۶۰ میلیارد تومانی طی مدت زمان حدود سه سال اجرا خواهد شد. در حال حاضر ما تمام ذهنیت خود را روی احداث و راه‌اندازی فاز اول این پروژه متمرکز کرده‌ایم؛ در صورتی که شرایط اقتصادی کشور بهبود پیدا کند و زیرساخت‌های مورد نیاز فراهم شود، بدون شک نسبت به راه‌اندازی اسکله‌های ۲۰ و ۵۰ میلیون تنی نیز اقدام خواهیم کرد.

اجرای فاز نخست این پروژه چه مزایایی را به همراه دارد و در حال حاضر در چه وضعیتی قرار دارد؟

احداث اسکله همراه با تجهیزات مورد نیاز، نقش بسزایی در حوزه صادرات و واردات مواد معدنی و فلزی خواهد داشت و منجر به ارتقای ظرفیت عملیاتی صادرات و واردات می‌شود. این مهم همچنین مزایایی مانند ایجاد اشتغال پایدار و کاهش حمل‌ونقل و حوادث جاده‌ای در منطقه به دنبال تمرکز بر فعالیت حمل‌ونقل ریلی، کاهش آلایندگی و آلودگی هوا به دنبال انجام عملیات تخلیه و بارگیری به صورت مکانیزه، کاهش زمان توقف واگن‌ها در ایستگاه‌های راه‌آهن، افزایش راندمان بیشتر واگن متعلق به شرکت‌های ریلی و همچنین افزایش درآمد حاصل از آن را به همراه خواهد داشت.همچنین عمر واگن‌های کشور که در این فضا استفاده می‌شوند، به واسطه بهره‌گیری از واگن برگردان بسیار بیشتر خواهد شد.

در حال حاضر فاز یک این پروژه بیش از ۱۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و ما وارد مرحله‌ اجرایی و عملیاتی شده‌ایم. در سه ماه پایانی سال پیش، عملیات خاک‌ریزی را آغاز کردیم و پس از پایان این عملیات، وارد فضای مهندسی و سپس اجرای سنگ‌ریزی در دریا و اجرای دایک شدیم. در حال حاضر مطالعات جامع به پایان رسیده و جمع‌بندی و نتیجه‌گیری مطلوب حاصل شده است. طی سه  ماه ابتدایی امسال، به دنبال اخذ تاییدیه از واحدهای مختلف سازمان بنادر و دریانوردی بوده‌ایم تا بتوانیم ضمن اعمال جمیع نظرات سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر، در سال جاری وارد برنامه‌های عملیاتی بیشتری در این زمینه شویم.

هیمکو با چه چالش‌ها و مشکلاتی در راستای اجرای این پروژه مواجه بوده است؟

فعالیت‌‎های مرتبط با حوزه زیرساخت در کشور، همواره با مقاومت‌ها و اظهارنظرهای بسیاری همراه بوده است. برای مثال، زمانی که قرار است یک بندر احداث و راه‌اندازی شود، بسیاری از افراد که آگاهی و دانش لازم در این زمینه را هم ندارند، اظهارنظرهای بی‌پشتوانه و غیرکارشناسانه‌ای را مطرح می‌کنند که به هیچ وجه مرتبط با  این حوزه نبوده و اصلا قابل قبول نیست. باور ما بر این است تا زمانی که مزیت اقتصادی و سوددهی حاصل از سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت به ویژه حمل‌ونقل ریلی و بندری مشخص نشود، نمی‌توان انتظار حمایت سازمان و یا ارگان مشخصی در راستای توسعه این بخش‌ها را داشت؛ چراکه عمده حمل‌ونقل مواد فله معدنی در کشور به صورت سنتی و از طریق جاده صورت می‌پذیرد و توجه چندانی به مکانیزه‌سازی حمل‌ونقل در بخش‌های ریلی و بندری نمی‌شود. متاسفانه بعضی گروه‌هایی که در زمینه حمل‌ونقل جاده‌ای کشور فعال بوده و یا به صورت سنتی در حمل مواد فله معدنی فعالیت می‌کنند، مخالف مکانیزاسیون حمل‌ونقل این مواد هستند. از طرفی، متاسفانه فرهنگ‌سازی لازم جهت به‌کارگیری روش‌های نوین حمل‌ونقل نیز از جانب مسئولان و مدیران بخش‌های مرتبط صورت نپذیرفته است. بدین معنا که ما نمی‌توانیم توقع نقش‌آفرینی در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی کلان از یک راننده محترم کامیون که مشغول حمل مواد معدنی در جاده‌های کشور است، داشته باشیم و این مهم باید از مدیران و مسئولان بالادستی آغاز و در ادامه نهادینه شود. زمانی که هیمکو نسبت به اجرای پروژه در بندر شهید رجایی اقدام کرد، یک سری اظهارنظرها مبنی بر اینکه چرا این پروژه در مکران و جاسک به مرحله اجرا نرسید، مطرح شد؛ در واقع یکی از مهم‌ترین دست‌اندازهای راه‌اندازی پروژه در بندر شهید رجایی، همین اظهارنظرهای بی‌پشتوانه و غیرکارشناسانه بود؛ در حالی که ما پس از بررسی‌ها و محاسبات دقیق و کارشناسانه متوجه شدیم که منطقه بندرعباس و به طریق اولی، بندر شهید رجایی، بهترین گزینه برای احداث یک اسکله و پایانه مکانیزه ریلی حمل مواد معدنی هم از بعد مسافت و هم از بعد زمان است. ضمن اینکه این مسئله، به کلافی سردرگم تبدیل شده بود و در نهایت تیم  متشکل از مشاوران و متخصصان جوان و توانمند داخلی توانست به غایت و نتیجه مطلوب پیدا کند؛ به طوری که در حال حاضر به عنوان یک الگوی موفق در حوزه لجستیک و حمل‌ونقل کشور شناخته می‌شود. البته سازمان بنادر و دریانوردی نیز به پیشرفت‌های قابل توجهی طی سالیان اخیر دست یافته است و بر همین اساس می‌توان به توسعه بخش حمل‌ونقل دریایی و بندری کشور بیش از پیش امیدوار بود.

شرکت مدیریت بین‌المللی همراه جاده ریل دریا چه اقداماتی در حوزه حمل‌ونقل ریلی انجام داده است؟

در سال گذشته، ما با تشکیل واحد مستقل حمل‌ونقل ریلی و همچنین تشکیل کمیته حمل‌ونقل، نسبت به انعقاد قرارداد ساخت ۳۰ دستگاه واگن لبه‌بلند با یکی از شرکت‌های داخلی اقدام کردیم که هم‌اکنون در قالب قراردادی با شرکت حمل‌ونقل ترکیبی مواد معدنی گهر ترابر سیرجان در حال بهره‌برداری است.

راهکارهای پیشنهادی شما جهت توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل به ویژه ریلی در کشور چیست؟

بدون شک افزایش سرمایه‌گذاری با رویکرد جذب موثر و هدفمند، مهم‌ترین عاملی است که می‌تواند منجر به توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل در کشور شود. در همین راستا، شرکت‌های سرمایه‌گذاری بزرگ و شناخته‌شده باید نگاه ویژه‌ای به سرمایه‌گذاری در این زمینه داشته باشند. بهبود و ارتقای بهره‌وری خطوط راه‌آهن نیز از دیگر مواردی است که می‌تواند همگام با رشد نسبی سرعت واگن‌ها، منجر به بهبود شرایط حمل‌ونقل ریلی شود. از طرفی، تامین کسری لکوموتیو و واگن در بخش ریلی و تعمیر و نگهداری لکوموتیوهای موجود، از اقدامات مهمی است که منجر به بهبود حمل‌ونقل ریلی خواهد شد. همچنین توسعه پایانه‌هایی که آسیب کمتری به واگن‌ها وارد می‌کنند، در کاهش هزینه‌های جانبی سرمایه‌گذاران و بهره‌برداران و در مجموع صنعت ریلی موثر است. در واقع تمامی این اقدامات باعث خواهد شد تا ظرفیت حمل‌ونقل ریلی کشور به عنوان مهم‌ترین و اثرگذارترین سیستم حمل‌ونقل در بخش معدن و صنایع معدنی و فلزی افزایش داشته باشد.