رییس‌ هیات‌مدیره فولاد فراطرح تشریح کرد:

چشم‌انداز بازار فولاد در گیرودارِ عوامل افزایشی و کاهشی قیمت‌ها

بازار جهانی فولاد عمدتاً تحت تأثیر افزایش شدید و ناگهانیِ تقاضای ناشی از بازگشایی فعالیت‌های اقتصادی در نقاط مختلف دنیا پس از کنترل نسبی بحران کرونا و برنامه‌های محرک اقتصادی دولت‌ها، در حال طی کردن یک «سوپر سایکلِ» صعودی کم‌سابقه است که شناخت دقیق ابعاد این اَبَرموج صعودی و عوامل موثر در آن، برای فعالان صنعت فولاد اهمیت بسیاری دارد.

مهندس حامد شفیع‌ها، رییس‌ هیات‌مدیره شرکت فولاد فراطرح در گفت‌وگو با ماهنامه تخصصی پردازش، ابعاد و عوامل موثرِ بازارهای جهانی فولاد در شرایط فعلی را تشریح کرد که در ادامه می‌خوانیم.  

شفیع‌ها با اشاره به میزان رشد قیمت‌ها در بازار جهانی فولاد گفت: از اواخر تابستان سال گذشته تاکنون، بازار جهانی فولاد در یک موجِ مداوم و پرشتابِ صعودی قرار گرفته است. به‌عنوان مثال، در این دوره صعودی که عمر آن هنوز به ۹ ماه هم نمی‌رسد، قیمت ورق گرم در بازار آمریکا، بیش از سه برابر و در بازار آلمان، بیش از دو برابر شده است. قیمت محصولات تخت فولادی در بازارهای مختلف از آمریکای شمالی گرفته تا اروپا و ژاپن به بالاترین میزان در طول تاریخ رسیده و قیمت مقاطع طویل نظیر میلگرد در این بازارها، در بالاترین قیمت‌ها از اوت سال ۲۰۰۸ تاکنون قرار دارد. 

رشد یکباره و شدید تقاضا برای فولاد

رییس‌ هیات‌مدیره شرکت فولاد فراطرح در پاسخ به این سوال که مهم‌ترین دلیل جهش قیمت فولاد در بازارهای جهانی چیست، گفت: مقررات محدودکننده ناشی از کرونا، به سرعت اقتصادهای پیشرفته دنیا را وارد فاز تعطیلی کرد و تولید فولاد در اقتصادهای توسعه‌یافته در این دوره به شدت کاهش یافت. این اقتصادها به همان سرعت که وارد فاز تعطیلی شدند، به مدارِ شروع مجدد فعالیت‌های اقتصادی بازگشتند و یک الگوی «V» شکل در حوزه کاهش و رشد مجدد فعالیت‌های اقتصادی شکل گرفت. در دوران بهبود اقتصادی، تقاضا برای فولاد به شدت بالا رفت و موجودی انبارهای فولادسازان و انبارهای تجاری به شدت کاهش یافت. برنامه‌های محرک اقتصادی و سیاست‌های انبساطی که توسط دولت‌ها در اقتصادهای توسعه‌یافته و همچنین در کشورهایی نظیر چین و هند، دنبال شدند و حجم آن‌ها در سراسر دنیا چندین تریلیون دلار بود، بر عطش سیری‌ناپذیرِ تقاضا برای فولاد افزود و این امر قیمت‌ها را هرچه بیشتر بالا برد.  

شفیع‌ها افزود: در دوره بازگشایی اقتصادی، جهش یکباره تولیدات کارخانه‌ای نظیر بخش خودروسازی در نقاط مختلف دنیا باعث شد تا قیمت ورق فولادی، رکوردهای تاریخیِ تازه‌ای را ثبت کند و امروز در برخی بازارها نظیر آمریکا و اروپا، کمبود ورق گرم مشهود است. تعریف و اجرای پروژه‌های جدید عمرانی و زیرساختی که محرک آن‌ها، بسته‌های حمایتی و محرکِ اقتصادی دولت‌ها بود نیز به رشد مصرف مقاطع طویل منجر شد.

چشم‌انداز پیش روی بازار جهانی فولاد

 رییس‌ هیات‌مدیره شرکت فولاد فراطرح در مورد چشم‌انداز کوتاه‌مدت بازار فولاد عنوان کرد: عوامل افزایش‌دهنده قیمت‌ها، در حاضر در بازار فولاد دست بالا را دارند. واکسن‌های ساخته‌شده برای پیشگیری از شیوع کرونا، کارآیی بالایی از خود نشان داده‌اند و در کشورهای اروپایی و آمریکا احتمالاً تا پایان تابستان شاهد واکسینه‌شدن عموم یا بخش زیادی از مردم خواهیم بود. این عامل، امیدواری نسبت به تداوم رشد اقتصاد جهانی را بیشتر کرده است. در کنار این، دولت‌های مختلف همچنان سیاست‌های پشتیبانی از رشد اقتصادی را دنبال می‌کنند. برای مثال، دولت جو بایدن به دنبال تصویب طرحی برای احیای زیرساخت‌های اقتصاد آمریکا است که ارزش آن بالغ بر ۲/۲ تریلیون دلار است و یکی از نتایج این طرح، تقویت تقاضا برای فولاد خواهد بود.

وی افزود: انجمن جهانی فولاد پیش‌بینی کرده است که تقاضای جهانی برای فولاد در سال ۲۰۲۱ میلادی، ۸/۵ درصد رشد داشته باشد. چین که تولیدکننده بیش از ۵۵ درصد تولید فولاد دنیا است نیز اعلام کرده که در سال‌جاری میلادی قصد دارد تا با سیاست‌های سخت‌گیرانه و تشدید مقررات زیست‌محیطی، تولید فولاد خود را کاهش دهد. این‌ها بخشی از عواملی هستند که نشان می‌دهند چشم‌انداز بازار فولاد در کوتاه مدت صعودی است یا این‌که حداقل محصولات فولادی همچنان برای مدتی در سطوح قیمتی بالایی، معامله خواهند شد.        

تأثیر حذف مشوق‌های صادرات فولاد توسط دولت چین

شفیع‌ها در مورد سیاست جدید دولت چین در قبال صنعت و بازار فولاد گفت: شکی نیست که چین بزرگ‌ترین بازیگر بازار جهانی فولاد است. همزمان با افزایش سخت‌گیری‌ها در راستای کاهش تولید فولاد و فشار برای تعطیلی واحدهایی که آلایندگی بالایی دارند (مثلاً در نواحی‌ای مثل تانگشان)، دولت چین اقدام به حذف مشوق‌های صادرات فولاد کرده تا تمرکز خود بر بازار داخلی را افزایش دهد. دولت چین نرخ عودت مالیات بر ارزش افزوده صادراتِ بسیاری از محصولات فولادی (Tax Rebate) را که ۱۳ درصد بود، حذف کرده و عوارض واردات فولاد خام از کشورهای غیرعضو آسه‌آن (انجمن کشورهای آسیای جنوب شرقی) را نیز از دو درصد به صفر رسانده است. 

وی افزود: این سیاست‌های جدید دولت چین، قدرت رقابت محصولات فولادی صادراتی چین در بازارهای صادراتی را کاهش می‌دهد و در بازارهای صادراتی، ممکن است کمبود عرضه به افزایش بیشتر قیمت‌ها منجر شود. حتی زمزمه‌ها و گمانه‌زنی‌ها نسبت به حذف مشوق‌های صادراتی توسط دولت چین، باعث افزایش قیمت‌ها در بازار جهانی شد. در میان‌مدت، صادرکنندگان فولاد در نقاط مختلف دنیا، قطعاً به دنبال این خواهند بود که بخشی از سهم بازار شرکت‌های چینی را در بازارهای صادراتیِ محصولات فولادی به خود اختصاص دهند و صادرکنندگان فولاد خام نیز به دلیل حذف عوارض گمرکی توسط دولت چین، انگیزه خواهند داشت که حضور خود در بازار چین را افزایش دهند.

سایر عوامل افزایشی در بازار جهانی فولاد

ریس‌ هیات‌مدیره شرکت فولاد فراطرح با اشاره به سایر عواملی که در بازار جهانی فولاد در کوتاه مدت به نفع افزایش قیمت‌ها عمل می‌کنند، گفت: موج جدید شیوع کرونا در هند و نوع هندی این ویروس، باعث کاهش تولید فولاد در هند شده و با توجه به محدودیت‌هایی که سایر کشورها برای ورود کشتی‌های هندی به بنادرشان ایجاد کرده‌اند، به احتمال قوی کاهش صادرات این کشور که دومین تولیدکننده فولاد در دنیا است را نیز به همراه خواهد داشت. این عامل، یک عامل افزایشی در کوتاه‌مدت است.

او ادامه داد: قیمت طلا در بازارهای جهانی که در تابستان سال گذشته حتی به بالاتر از دو هزار دلار به ازای هر اونس رسید، کاهش نسبی را تجربه کرده که نشان‌دهنده تغییر دیدگاه تریدرها در بازارهای جهانی نسبت به آینده اقتصاد دنیا و تمرکز بر کسب بازدهی از طریق سرمایه‌گذاری در کامودیتی‌ها و بازار سهام، به‌جای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های به‌اصطلاح «امن» است. این یک سیگنال مهم است که رشد قیمت سایر کامودیتی‌ها مثل مس، مواد غذایی و نفت نیز به نوعی آن را تأیید می‌کند و نشان می‌دهد که دید مثبتی فعلاً نسبت به بازارهای کالایی وجود دارد.

این کارشناس بازار فولاد گفت: به‌عنوان یک عامل افزایشی دیگر، شاهد تضعیف نسبی ارزش دلار در برابر سایر ارزهای عمده جهانی هستیم که خود این امر نشان‌دهنده رغبت بیشتر به سرمایه‌گذاری در بازارهای کالایی به جای سرمایه‌گذاری در دلار یا اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا است. تضعیف دلار نیز بلافاصله افزایش قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی را درپی داشته است. اخیراً نیز در اوایل ماه می سال‌جاری، نظرسنجی رویترز از کارشناسان نشان می‌دهد که اکثر کارشناسان بر این عقیده‌اند که روند کاهش نسبی ارزش دلار در برابر ارزهای عمده، برای سه تا ۶ ماه آینده ادامه داشته باشد.   

خاصیت چرخه‌ای بازار جهانی فولاد و عوامل کاهشی

شفیع‌ها در پاسخ به این سوال که آیا در بازار جهانی فولاد، عوامل کاهشی نیز وجود دارد، گفت: تاکنون بازار جهانی فولاد عمدتاً خاصیت «چرخه‌ای» داشته، بدین معنا که در «سوپر سایکل‌های» قبلی به همین سرعت که قیمت‌ها بالا رفته، پس از طی یک دوره، با همین سرعت نیز قیمت‌ها نزولی شده است. این تجربه به ما می‌گوید که فعالان بازار باید عواملی کاهش‌دهنده قیمت‌ها را نیز مدنظر قرار دهند.

وی در توصیف عوامل کاهشی بازار فولاد گفت: یکی از عوامل کاهشی می‌تواند حاشیه سود بالای تولیدکنندگان فولاد باشد. حاشیه سود تولیدکنندگان فولاد در چین به رقم کم‌سابقه ۱۳۵ تا ۱۷۵ دلار به ازای هر تن رسیده است. این حاشیه سود ممکن است باعث شود تا دولت چین نتواند عطش تولیدکنندگان این کشور برای تولید بیشتر را خاموش کند و لذا احتمال دارد برنامه‌های پکن برای کاهش تولید فولاد در سال ۲۰۲۱ محقق نشود. حاشیه سود بالا، عمدتاً افزایش تولید و بالا رفتن موجودی انبارها را درپی خواهد داشت و این امر ممکن است پس از طی یک دوره به کاهش یا اصلاح قیمت‌ها منجر شود.

شفیع‌ها افزود: کمبود قطعات نیمه رسانا و تراشه در سطح دنیا که بر تولید خودروسازان بزرگ جهان اثرگذار بوده، عامل دیگری است که ممکن است از طریق کاهش تقاضا برای فولاد در بخش خودروسازی، کاهش قیمت‌ها را درپی داشته باشد.

رییس‌ هیات‌مدیره شرکت فولاد فراطرح در پایان تأکید کرد: در حال حاضر، در بازارهای جهانی فولاد، عوامل افزایش‌دهنده قیمت‌ها مسلط هستند. در کوتاه‌مدت، چشم‌انداز قیمت‌ها همچنان صعودی یا به نفع حفظ قیمت‌ها در سطوح بالا است؛ اما افزایش تولید فولاد در نتیجه بالا رفتن حاشیه سود تولیدکنندگان، افزایش موجودی انبارها و پایین آمدن حاشیه سود در صنایع پایین‌دستی که مصرف‌کننده محصولات فولادی هستند، در چند ماه آینده ممکن است، اصلاح قیمت‌ها را درپی داشته باشد.