ماهنامه پردازش- آلونيت یکی از مهم‌ترین کانی‌های غیربوکسیتی در تامین آلومینا می‌باشد. روش‌های مختلفی برای فراوری آن پیشنهاد و پتنت شده است و بسیاری از آنها در مقیاس صنعتی اجرایی نشده‌اند. و در بسیاری از جنبه‌های تکنیکی توجیهی ندارند. آلونیت به‌عنوان كاني محتوي آلومينيوم از ابتداي قرن ۲۰ در توليد زاج‌سفید، پتاس‌آلوم وسولفات‌آلومينيوم كاربرد داشته ودر کل آن را به عنوان منشا آلوم می‌شناسند. در جنگ‌جهانی اول از آلونیت برای تهیه کودهای پتاسیم‌سولفات در آمریکا و استرالیا استفاده شد.

در سال‌هاي اخير آلونيت به‌عنوان يك آلترناتيو در كاني‌هاي غيربوكسيتي در توليد آلومينا مطرح می‌باشد که محصول فرعی آن پتاسیم‌سولفات بوده و اسيدسولفوريك آن قابل بازیافت است.

ذخایر متعددی از این کانی در جهان وجود دارد وتحقیقات گسترده‌ای برای فرآوری آنها انجام شده است تحقيقات در كشورهايي مثل، روسيه، آمريكا، مكزيك، كره، چين، ژاپن و استراليا انجام شده و در حال توسعه است. در ایران بهترین کانسار آلونیت در یکی از روستاهای تاکستان به نام هفت‌صندوق قرار دارد که بر روی آن عملیات اکتشافی شامل تهیه نقشه‌های توپوگرافی و تصاویر هوایی در مقیاس‌های مختلف و در مواردی حفر تونل در دامنه‌های‌جنوبی انجام شده است درصد آلونیت تخمینی در این کانسار حدود ۵۰ می‌باشد.

روش‌های ارایه شده هر کدام در میزان بازیابی حداکثری آلومینا و محصولات جانبی آن متفاوتند. متد‌های مختلفی که در مراحل تغلیظ، فرایند کلسیناسیون و لیچینگ و فرایندهای کریستالیزاسیون و هم‌چنین لیچینگ‌های اسیدی و قلیایی مختلف ارایه شده، هر یک در مقدار بازیابی محصول اصلی الومینا و محصول فرعی آلومینیوم سولفات موثرند. همچنین حذف ناخالصی‌هایی مانند سیلیس و ترکیبات آهن‌دار، بازیابی واکنشگر‌های اصلی مانند اسیدسولفوریک نیز از مزایای متدهای برتر جهانی می‌باشد.

برخي از این روش‌ها در آزمايشگاه و پايلوت، درسطح نيمه‌اقتصادي و اقتصادي انجام شده است. روسيه در تاسيس واحد صنعتي فرآوري آلونيت موفق بوده و توانايي توليد اين كاني را درصد ۲۰۰-۱۵۰ هزار تن در سال دارد.

در ايران نيز مطالعات انجام گرفته حاكي از توانايي توليد ۲۰۰ هزار تن در سال مي‌باشد ذخيره‌هاي مورد تحقيق قرار گرفته در اين مطالعات، هفت‌صندوق، سيردان، زاجكان‌بالا و زاج‌كندي می‌باشند.

در نهايت پس از انجام مطالعات گسترده اين طرح از نظر شرکت ایتوک مورد قبول نبود. این موارد عبارتند از: مشكل توليد ۲۸۰ هزار تن اسيدسولفوريك در سال، كمبود بازار مصرف براي ۲۴۰ هزار تن پتاسيم‌سولفات در سال، مشكل تهيه ۷۰ هزار تن پتاس در سال و انباشت ضایعات فرایندی.

نظر به این‌که مجموعه مطالعات و تحقیقات فوق در سال‌های پیش با استناد به فرایند‌های موجود آن زمان انجام شده است بدیهی است که مشکلات مطرح در آن دوره، چالش‌برانگیز بوده‌اند.

 به نظر مولف، لزوم بازنگری فرایند‌ها در شرایط فعلی کشور و بررسی نقاط ضعف و قوت با رویکرد جدید پیشنهاد می‌شود. درادامه مطلب پیش‌رو، مجموعه‌ای از روش‌های ارایه شده در فراوری آلونیت به اختصار ارایه شده است و بدیهی است که هر یک دارای مزایا و معایبی می‌باشند.به نظر مولف، فرایند‌هایی که دارای مراحل کمتر باشند، انعطاف‌پذیری بیشتر در تبدیل از متد‌های ناپیوسته به پیوسته و مصرف حداقلی واکنشگر‌ها در دمای کمتر و در عین‌حال بازیابی اسید بیشتر را با حداقل پسماند و حداکثر راندمان تولید آلومینیوم سولفات دارند، ارجح خواهند بود.

مقدمه: آلومینیوم کاربردی‌ترین فلز پس از آهن می‌باشد. این فلز بعد از اکسیژن و سیلیسیم سومین عنصر فراوان در پوسته‌ زمین محسوب شده، قابل‌بازیافت و ذخیره‌سازی انرژی بالایی دارد. همه این عوامل سبب شده تا آلومینیم۴۰ سال گذشته بیشترین رشد مصرف را در میان تمامی‌فلزات به خود اختصاص داده و پیش‌بینی می‌گردد که در ۳۰ سال آینده نیز این روند ادامه یابد.

به علت خواص ویژه فلز آلومینیوم و استراتژیک بودن این فلز در دنیا، روزبه‌روز استفاده از آن در بسیاری از صنایع و به‌خصوص صنایع با تکنولوژی بالا، گسترده‌تر شده و نیاز بازار جهانی به مصرف این فلز افزایش چشمگیری یافته است . با توجه به هدف‌گذاری تولید، ارقام بالایی از این فلز در برنامه‌های توسعه‌ای کشور در احداث چند کارخانه تولید شمش آلومینیوم مورد نظر بوده که اهمیت تولید این فلز استراتژیک را بیشتر مشخص می‌کند.

آلومینیم از اکسیدآلومینیم یا آلومینا تولید شده و آلومینا نیز از بوکسیت تهیه می‌شود. به طور معمول، تولید هر تن آلومیینیم نیازمند ۵/۲-۲ تن آلومینا بوده و هر تن آلومینا با استفاده از ۴-۳ تن بوکسیت پرعیار تولید می‌گردد. امروزه ذخایر بوکسیت جهان در حدود ۶۰ میلیارد تن برآورد می‌شود که کشور گینه با داشتن بیش از ۴۰ میلیارد تن ذخایر کشف شده بوکسیت، حدود دو سوم ذخایر جهانی این ماده را در اختیار دارد. با توجه به محدود بودن کانی‌های بوکسیتی، منابع دیگری برای استحصال آلومینیوم معرفی می‌شود.

 در ایران نیز، عمده‌ترین معادن بوکسیت در جاجرم، سبزآباد یزد، مناطقی در استان کرمان، استان آذر بایجان‌غربی و کردستان قرار دارند. در زاگرس، قسمت بالای سازند سروک، بوکسیتی است. همچنین در استان کهکیلویه و بویر احمد نیز ذخایر بوکسیت وجود دارند.

در برخي كشورها، آلونيت جهت توليد آلومينا  مورد استفاده قرار مي‌گيرد، چنان‌كه در آذربايجان شوروي (سابق) كارخانه‌اي با ظرفيت توليد تقريباً ۲۰۰ تن در روز آلومينا برپاست كه از آلونيت، آلومينا استخراج مي‌شود، از آنجا كه آلومينا منبع باارزشي براي آلومينيوم است، آلونيت را مي‌توان كانسار آلومينيوم به‌شمار آورد. كود شیمیایی سولفات از محصولات فرعي آلونيت است در ايران آلونيت از قديم و به‌طور سنتي در توليد زاج‌سفید موردمصرف بوده است و این ترکیب در رنگ‌رزي و تصفيه‌خانه‌هاي آب و نفت به کار مي‌آيد.

ماده‌اولیه و اصلی جهت تولید آلومینیوم، اکسیدآلومینیوم (Al_۲O_۳) با درصد خلوص بالا بوده و تنها تولیدکننده پودر آلومینا در کشور، شرکت آلومینای ایران (مجتمع جاجرم) می‌باشد. ایران برای ۳۹۰ هزار تن ظرفیت موجود و در حال احداث، به خوراک پودرآلومینا نیاز دارد که مستقیما از بوکسیت تامین می‌شود. همان‌طور که ذکر شد ذخایر بوکسیت ایران بسیار محدود است و البته راه دیگر استفاده از منابع جایگزین مانند آلونیت می‌باشد. ذخایر اصلی بوکسیت ایران، ژوراسیتی همراه با سیلیس که سبب سختی آن می‌شود. بهترین نوع بوکسیت بوهمیتی و ژیپسیتی است.

بديهي است با توجه به بودن ذخاير و معادن قابل استحصال در کشور و هم‌چنين استحصال‌های غیرفنی در بعضي مناطق، دورنماي صنعت فلز تا حدی در ابهام است لذا نياز آن به ابداع روش‌هاي جديد فرآوري جهت بهره‌برداري از معادن و ذخاير كم‌عيار و هم‌چنين استحصال از كاني‌هايي كه دارای پیچیدگی‌های فراوری مي‌باشند ضروري به‌نظر مي‌رسد.

 لذا در عصر حاضر تمام توجهات به سمت مواد و كاني‌هايي است كه تاكنون، آن‌چنان مورد توجه نبوده و يا به دليل مشكلات فرآوري، چندان قابلیت استحصال نداشته‌اند.

منابع مختلف آلومینا شامل بوکسیت، فلدسپات‌های پر آلومینا، نفلین سینیت‌های پر آلومینا، برخی زئولیت‌های طبیعی و آلونیت، گیبسیت، بوهمیت و دیاسپور می‌باشند.

در مطلب پیش‌رو به روش‌هاي متداول فرآوري كاني آلونيت اشاره می‌شود و رفتارهاي فیزیکی و شیمیایی آن در شرايط و محيط‌هاي مختلف شیمیایی مورد بررسی قرار می‌گیرد. هم‌چنین در روش‌های پرعیارسازی و تغلیظ، مراحل لیچینگ اسیدی و قلیایی و فرایند‌های تبلور، مقدار مصرف و غلظت واکنشگرها براساس عیار خوراک، تعداد مراحل عملکردی و درصد خلوص محصول اصلی و محصولات جانبی بررسی و غیره، بحث می‌شود.

در بحث شناسایی آلونيت به غير از منبعی برای آلومينا به سایر کاربردها مانند كواگولانت و فلوکولانت متداول در تصفيه آب و پساب اشاره می‌شود.

بدیهی است که در فرایند‌هایی که به اختصار به آنها اشاره شده است مقدار پساب و پسماند‌ها در هر مرحله و شرایط بازیابی اسید نیز مورد توجه است. در هر فرایند، فلوشیت پیشنهادی رسیدن به آلومینیوم‌سولفات و آلومینا به عنوان محصول و پسماند جامد و گاز‌های ساکس به عنوان آلاینده‌های گازی منظور می‌شوند از طرفی آلایندگی پسماند و لجن فرآیندی به سولفات‌ها و ماهیت اسیدی آنها که قابلیت نفوذ در منابع آب زیرزمینی و راه‌آب‌ها را تشدید می‌کند از جمله معضلات فرایندی است که با توجه به حجم بالای پسماند لجن جامد قابل کنترل نیز خواهد بود.

کنترل گازهای آلاینده نشری در مسیر امحا یا بازگردانی نیز از مواردی است که در فرایند‌های جدید به آنها توجه می‌شود. در نظر گرفتن فاکتور‌های زیست‌محیطی و هم‌چنین نوع و گرید ذخیره مورد استحصال نیز مجموعه‌ای از متغیرهای مهم را در ارزیابی کلی فرایند می‌افزاید. پس از انتخاب بهترین متدها، امروزه با بهره‌گیری از روش‌های نرم‌افزاری مانند مونت‌کارلو، دلفی، فازی و غیره آنالیزها ارزیابی می‌شوند. به‌طور کلی آن‌که، استحصال آلومینا از آلونیت انجام‌پذیر می‌باشد و در صورتی که توجیه اقتصادی در مراحل بازیافت پسماند و بازیابی اسید مصرفی را داشته باشد و هم‌چنین شرایط کنترل در واحد صنعتی، آلاینده‌های محیط‌زیستی را می‌توان به حداقل مقادیر هشدار استاندارد رساند.

در نهایت نظر به محدودیت کانی‌های اولیه و مصرف روزافزون آلومینا در صنعت، توجه به منابع و بررسی روش‌های استحصال این کانی با رویکردهای افزایش بازدهی و حداقل آلایندگی محیط‌زیستی اهمیت دارد.

آلونیت چیست ؟

آلونیت (Alunite) که در زبان لاتین به آن آلون (Alun ) یا آلوم (Alum) نیز می‌گویند. نوعی کانی سولفاته از گروه نمک‌های مضاعف می‌باشد که برای نخستین‌بار در قرن پانزدهم در رم باستان دیده شد. نمک دوتایی پتاسیم، آلومینیوم‌سولفات هیدروکسید است و در ساختار شش ضلعی در سیستم بلوری رومبو هدرال متبلور می‌شود. رنگ این کانی زرد، خاکستری و سفید و قرمز می‌باشد. وجود ناخالصی‌هایی مانند آهن یا سایر فلزات واسطه سبب تغییر رنگ ظاهری می‌گردد. با جایگزینی کاتیون سدیم به جای پتاسیم، نام کانی ناتروآلونیت می‌شود. و با جایگزینی کاتیون آهن سه‌ظرفیتی به جایAl^۳+ ، کانی به ژوراسیت تبدیل می‌شود. این تبادلات طبق اصل فاجانس سبب تغییر در خواص فیزیکی و شیمیایی نمک می‌گردد.

کانی ژوراسیت را نوعی منشاء سولفات‌آهن می‌شناسند. آلونیت در آب و محلول‌های اسیدی ضعیف، نا محلول است . این کانی از نظر ماهیت ترد و شکننده می‌باشد و در صورتی که منشاء آذرین داشته باشد، سخت می‌گردد.

آلونیت‌هایی با منشاء ماگمایی نسبت پتاسیم به سدیم بالایی دارند. مانند ریولت و به صورت رگه دیده می‌شوند. نمونه‌های آذرین آن در آمریکا نواحی کلرادو، گولدفیلد، نوادا و در آریزونا، هم‌چنین در استرلیا و ایتالیا وجود دارند.

در رده‌بندی‌های کانی شناسی، در گروه سولفات‌ها با سختی ۴-۳/۵ موهس و دانسیته ۲/۹-۲/۶ می‌شناسند.

جلای آن صدفی تا شیشه‌ای است و با‌هالوزیت، کائولینیت و ژیپسیت، پاراژنز دارد.

فرمول کلی آن KAl_۳ (SO_۴ )_۲ (OH)_۶  می‌باشد و ترکیب شیمیایی آن اغلب H_۲ O = 13% , SO_۳ = ۳۸% , Al_۲O_۳ =۳۷% , K_۲O = 11%   است.

فرمولاسیون نمک مضاعف آن را به صورت:   6H_۲O  K_۲SO_۴ , Al_۲(SO_۴)_۳, ۲Al_۲O_{۳ .}  بیان می‌کنند و یا به صورت . ۴Al(OH)_۳ . K_۲SO_۴   Al_۲(SO_۴)_۳    می‌نویسند.

در تحقیقات انجام شده بر روی آلونیت تاکستان، پس از توزیع و دانه‌بندی که بیشترین فاز آلونیت در دانه‌های ریزها رصد شده است، فرآیند تکلیس صورت میگیرد و دمای مطلوب ۵۶۰ درجه سانتی‌گراد و زمان ۳۰ دقیقه است که در فراکسیون کمتر از ۴۲۵ میکرون حاصل شد.

طبق آنالیزهای میزالوژیکی درصد آلونیت حدود ۵۰ درصد تخمین زده شد و سایر کانی‌های شامل کوارتز، کلسوئن، هماتیت، کوهتیت و کمی‌روتیل مشاهده گردید. درجه آزادی کانی آلونیت کانسار تاکستان حدود ۴۰۰ میکرون می‌باشد .       

زمين‌شناسي و پراكندگي آلونيت در ايران و جهان

مقدمه : از قرن شانزدهم آلونيت را منبعي براي زاج به عنوان نمک مضاف پتاسیم و آلومینیوم و سولفات‌آلومينيوم مورد استفاده قرار گرفته است. از زمان شناخت و به‌كارگيري آلونيت در ايران تاريخ دقيقي در دسترس نيست با توجه به سابقه طولاني طب سنتی چه بسا ايرانيان از پيش از قرن پانزدهم آن را مورد استفاده قرار مي دهند از اوايل قرن حاضر از بوكسيت و رس هم تا حدودي براي به‌دست آوردن زاج و سولفات‌آلومينيوم استفاده مي‌شود. آلونيت در طول اولين جنگ‌جهاني نقشي استراتژيك و حساس در استراليا و ايالات متحده امريكا در تهيه كود سولفات‌پتاسيم ايفا كرده است.

۱ ـ ۱ ـ تركيب شيميايي و برخي خصوصيات كاني‌شناسي آلونيت

آلونيت کانی سولفات پتاسیم آلومینیوم با فرمول)_۲(OH)_۶]  [KAL_۳ (SO_۴ به‌صورت واحدهای تکرارشونده كه H_۲O 13/05، درصد K_۲O 11/37درصد، AL_۲O_۳ ۳۶/۹۲درصد و SO_۳ ۳۸/۶۶ درصد مي‌باشد آناليز بعضي از بلورها ممكن است مشابه تركيب فوق باشد در بسیاری از آلونيت‌های طبيعي یون‌های سديم جانشين پتاسيم می‌شود و در صورتي كه نسبت سديم به پتاسيم معادل يك يا بزرگتر باشد كاني را «ناتروآلونيت» گويند. چنانچه این نسبت بزرگتر از ۱:۳ باشد به آن «آلونيت‌سديك» گويند اگر چه اين نام گاهي به غلط مترادف با ناتروآلونيت در نظر گرفته مي‌شود. به عبارتی با درصدهای بیشتری سدیم از نوع سدیک است در صورت تبادل و جایگزینی Al^۳+ با Fe^۳+ به این کانی ژاروسیت گویند.

                                                 

آلونيت از نظر بلورشناسي در سيستم تری‌گونال و هگزاگونال متبلور می‌شود و در حالت بلوري به صورت ستونی و فيبري ولي اغلب در طبيعت به صورت تراكم يافته است. سختي كاني خالص آن ۳/۵ تا ۴ موس و وزن مخصوص آن gr/cm^۳ ۲/۶ تا ۲/۹ متغير است. رنگ اين كاني با توجه به ناخالصي‌هاي همراه آن نيز متغير است و در رنگ‌هاي سفيد، خاكستري، صورتي، متمايل به زرد و قرمز- قهوه‌اي و حتي بنفش مشاهده مي‌شود. عواملی مانند بافت و ترکیب سنگ، تخلخل و نفوذپذیری، ترکیب شیمیایی سیالات، دما و فشار، نرخ جریان سیالات و تداوم آنها، طول مدت دوره و ساخته‌هایی مانند لایه، گسل‌ها و درزه‌های دگرسانی در ویژگی‌های آلونیت‌ها موثرند. سیالات می‌توانند در امتداد منفذ و مجرای منطقه‌ای رشد کنند و در این حالت منطقه بندی، تقریبا متحدالمرکز دگرسانی پدید آید. این دگرسانی‌ها از سنگ‌های به شدت سیلیکایی که در مرکز حلقه قرار دارند به زون‌های آلونیتی، آرژیلیتی و پروپیلیتی به طور پی در پی پدیدار می‌شوند. سیستم‌های شیمیایی تشکیل‌دهنده آلونیت‌ها اغلب دینامیک است که ضمن جابجایی سیالات در کانال مرکزی و حرکت رو به بالا اسیدی شده و با سنگ واکنش می‌دهد. لذا مجموعه دگرسانی در زون‌های مربوطه نشانه دامنه پایداری کانی‌های سازند است.

۲ ـ۱ ـ موارد استفاده و پراكندگي آلونيت در جهان

آلونيت در بسياري از كشورها وجود دارد البته بايد در نظر داشت كه انباشته‌هاي بزرگ و غني از آلونيت كه براي تاسيس كارخانه توليد آلومينا يا كود شیمیایی مناسب باشد، به طور نسبي، كم است.

در دهه اخير انباشته‌هاي بزرگي از آلونيت در برخي از ايالات باختري آمريكا كشف شده كه مهم‌ترين آن‌ها در جنوب‌باختر يوتا است، ولي انباشته‌هاي آريزونا و كلرادو هم شايان توجه‌اند، در نوادا و نيومكزيكو و به احتمال در مكزيك هم پتانسيل يا كانسارهايي از آلونيت با عيار به‌طور نسبي خوب وجود دارد.

در قاره آسيا به‌ويژه در چين انباشته خيلي بزرگ از سنگ‌هاي واجد آلونيت در ناحيه پين‌يانگ فانشن Pinyang Fanshan))، در ژاپن، جنوب‌ كره، تركيه و ديگر كشورها هم گزارش‌هايي در مورد آلونيت موجود است ولي اقتصادي بودن برخي از آنها هنوز نامشخص است. هم‌چنين ذخاير يا منابع موجود در سرزمین‌های اشغالي فلسطين، مصر، مراكش، تانزانيا، نيجريه، نيوزيلند، و سوماترا و فيليپين مورد بررسي‌هاي دقيق قرار نگرفته است. در كشورهاي اروپايي مانند ايتاليا، اسپانيا، در جنوب امريكا، جنوب مكزيك و استراليا هم انباشته‌هاي قابل توجهي از آلونيت موجود است.

به نظر مي‌رسد بزرگ‌ترين و بهترين انباشته‌هاي آلونيت از نظر گستردگي و عيار در جمهوري‌هاي شوروي (سابق) است، كارخانه توليد آلومينا در آذربايجان شوروي از توف‌هاي آلونيتي شده اواخر ژوراسيك نزديك، زايليك (Zaglik ) چند كيلومتري شمال‌باختر داش كسن (Dashkesan) تغذيه مي‌شود و مقدار آلونيت سنگ‌ها حدود ۴۰ درصد مي‌باشد در ديگر جمهوري‌هاي شوري (سابق) بيش از ۸۰ ذخيره ديگر وجود دارد كه اين انباشته‌ها بیشتر در قزاقستان، ارمنستان، ازبكستان، قرقيزستان، تاجيكستان پراكنده است.

۳ ـ ۱ ـ رخنمون‌ها

انباشته‌هاي مختلف آلونيت در اندازه‌هاي متغيري وجود دارد چنان‌كه از عدسي‌هاي كوچك lenticles and nodules   در حد سانتي‌متر و تا توده‌هاي بزرگ محتوي چندين ميليون تن سنگ دگرسان شده با ۳۰ تا ۴۰ درصد آلونيت در تغيير است. در رگه‌های هیپوژن، آلونيت به طور تقريباً خالص وجود دارد. به طور کلی انباشته‌هاي آلونيت در سه گروه وجود دارند: ۱ ـ آلونيت رگه‌اي veines؛
  2ـ آلونيت گرهكي Nodules and srams  ؛                   
۳ ـ آلونيت جانشينيreplacement bodies  ؛

آلونيت به صورت عدسي‌ها و رگچه‌ها در داخل كانسارهاي رگه‌اي در داخل شكاف‌هاي سنگ‌هاي آذرين قليائي يافت مي‌شود ولي توده‌هاي بسيار بزرگ آن به‌طور معمول،‌‌ در داخل توف‌ها و گدازه‌ها تشكيل مي‌گردد. در ايران هم از هر دو نوع وجود دارد ولي تنها آن دسته كه در اثر آلتراسيون با هر پديده ديگر در سنگ‌هاي ولكانيكي يا توفي بوجود آمده، از نظر حجم و وسعت شايان توجه است.

آلونيت اغلب در سنگ‌هاي آتشفشاني دانه‌ريز يا پورفيرهاي دانه‌درشت‌تر ساب ولكانيك و يا در سنگ‌هاي نفوذي كم‌ژرفا بر اثر آلتراسيون مي‌تواند به وجود آيد. سنگ دگرسان شده اساساً از كوارتزهاي ميكروكريستالين، آلونيت و مقادير جزي هماتيت، روتيل و آناتاز تشكيل شده است، رس‌ها و كاني‌هاي آلومینو سیلیکاتی غالباً از همراهان آلونيت در سنگ‌هاي آلتره شده مي‌باشند. این کانی‌ها، مراحل فرآوری در استحصال آلومینا را با پیچیدگی همراه می‌کنند.

سنگ‌هاي ولكانيكي دگرسان شده غني از آلونيت و كائولينيت، سريسيت و ديگر كاني‌هاي دگرساني خيلي مشابه‌اند، اما چون وزن مخصوص آلونيت (۲/۸۲) كمي بيش از وزن مخصوص كوارتز و رس‌ها است، به‌طور معمول، حضور مقدار زياد آلونيت در يك نمونه سنگ ولكانيك قابل تشخيص است.

آلونيت‌هايي كه به‌صورت رگه‌اي هستند معمولاً صورتي مایل به سفید رنگ‌اند و چون آلونيت در رنگ‌هاي گوناگون مي‌تواند باشد. (به‌طور معمول، رنگارنگ يا داراي خطوط رنگي بوده و اغلب همراه اکسید یا سولفات‌آهن، هیدروکسید است. رنگ زرد پرتقالي معمولاً نشانه حضور جاروسيت (سولفات‌آهن آبدار مي باشد) تشخیص نوع آنها بر حسب تنوع رنگی دشوار است.

۶-۱ -انباشته‌ها و معادن آلونيت در ايران

در ايران با توجه به كمبود انباشته‌هاي بوكسيتي، اكتشاف آلونيت از سال ۱۳۵۶شروع شد و با انجام پی‌درپي بررسي‌هاي مقدماتي و نيمه‌تفصيلي انباشته‌ها و پتانسيل‌هاي بسیاری از آلونيت در نقاط مختلف ايران و عمدتاً بر محوري با جهت شمال‌باختر ـ جنوب‌خاور از تاكستان قزوين تا مزر ايران و جمهوري‌هاي آذربايجان و ارمنستان وجود دارد. مناطق عمدة تمركز آلونيت در شمال‌خاور زنجان، باختر منجيل، اطراف مشكين‌شهر و اهر و خاور جلفا است. اكتشاف بعدي و تكميلي آشكار ساخت كه در مناطق فوق انباشته‌هايي فزون بر يك ميليون تن آلونيت وجود دارد كه تنها در صورت بررسي‌هاي دقيق فني و اقتصادي و مثبت بودن آنها، مي‌توان اقدام به توليد آلومينا از اين منابع عظيم كرد، در حال‌حاضر تنها يك كارخانه توليد آلومينا از آلونيت در دنيا وجود دارد كه آن‌ها هم در جمهوري آذربايجان و نزديك شهر گنجه است و از انباشته‌هاي آلونيت معدن داش‌كسن استفاده مي كند.

آلونيت ايران در سنگ‌هاي آتشفشاني ترسير قرار دارد و در زير افق آلونيتي، افق سفيد رنگ محتوي كائولن قرار گرفته كه مقادير كمتري آلونيت در آنها پدپدار است.